Vanaf de openingssessie legden de inleidende toespraken de lat hoog: Wallonië en België moeten niet alleen het Europese ritme volgen, maar ook met lef hun eigen industriële toekomst durven vormgeven. Een strijdvaardige en inspirerende toon liep als rode draad doorheen de dag, waarin de legitimiteit van herindustrialisering niet ter discussie stond en de centrale vraag was welke middelen concreet nodig zijn.

Inleidend woord door de voorzitter van het Centre Jean Gol, Georges-Louis Bouchez. In zijn openingsredes deelde de voorzitter zijn visie: de industrie moet opnieuw “de eerste prioriteit” worden van zowel ons land als van Europa. Vind zijn volledige toespraak hier.

Panel 1 : Approvisionnement énergétique

Avec :

• Damien Ernst, professeur à l’Université de Liège
• Denis Dumont, CEO Tractebel & Chief Officer pour le périmètre Gaz, Energie et Nucléaire
• Tom Claerbout, Depty Country Chair TotalEnergies Belgium, Managin Director
• Mathieu Bihet, ministre fédéral de l’Energie

Vanaf het eerste debat werd energie een cruciaal thema, waarbij de kwetsbaarheid van onze economieën bloot kwam te liggen door geopolitieke crisissen en bevoorradingsproblemen. De deelnemers benadrukten twee structurele vaststellingen. Enerzijds werd de bevoorradingszekerheid, vaak bedreigd door externe afhankelijkheden (gas, olie, elektriciteit) en een ondercapaciteit van de nationale productie, grondig geanalyseerd: het is enkel mogelijk om de economie en samenleving te waarborgen als er vooraf voldoende en stabiele productie is, gebaseerd op bestaande infrastructuur (raffinaderijen, netwerken) en tegelijk de transitie naar hernieuwbare energie en nieuwe technologieën wordt versneld.

Anderzijds richtte het debat zich op de prijsproblematiek. De betaalbaarheid van energie, een sociaal én economisch vraagstuk, is een onmisbare voorwaarde geworden voor de industriële concurrentiekracht en de bescherming van de koopkracht van gezinnen. Er werden mogelijkheden onderzocht om het prijsverschil tussen België en de andere Europese landen te verkleinen, terwijl werd vastgesteld dat de energieconcurrentiekracht wordt gehinderd door aanhoudende fiscale en parafiscale lasten en door de fragmentatie van de markt. Al deze kwetsbaarheden, die nog versterkt worden door de klimaatnood, maken het noodzakelijk om de energie­toekomst te benaderen in termen van bevoorradings­zekerheid, diversiteit van de mix (kernenergie, hernieuwbaar, groene moleculen, slim netbeheer) en industriële onafhankelijkheid op lange termijn.

Panel 2 : Décarbonation – défis, opportunités et infrastructures

Avec :

• Lionel Dubois, professeur à l’UMons
• Vincent Michel, directeur de Go4Zero, Holcim
• François Michel, CEO de John Cockerill
• Stéphane Burton, CEO d’Orizio Group & CEO de Sabena Engineering
• Cécile Neven, ministre régionale de l’Energie

Het tweede panel dook in de kern van de groene transitie, de hoeksteen van elke moderne Europese industriële strategie. De rode draad doorheen de interventies was de noodzaak om de decarbonisatie te ondersteunen terwijl men een sterke, competitieve en werkgelegenheid scheppende industrie in eigen land behoudt. Er werd benadrukt dat het succes van industrie 2.0 afhangt van het vermogen om milieu-ambitie te combineren met het behoud van een robuuste productiebasis.

Het debat steunde op de noodzaak om massaal te investeren in infrastructuren: het transport van elektriciteit, netwerken voor de opvang en het transport van CO₂, het installeren van nieuwe energieoplossingen (waterstof, koolstofopvang, circulaire projecten). Alleen een dubbele transformatie (technologisch én politiek) zal de industrie in staat stellen te voldoen aan de Europese klimaatdoelstellingen zonder blootgesteld te worden aan het risico van delokalisering. Daarbij werden een efficiënt publiek-privaat partnerschap, verduidelijking van het regelgevend kader, versnelling van de vergunningverlening en Europese coördinatie naar voren geschoven als de belangrijkste hefbomen om de decarbonisatie te versnellen zonder de industriële soevereiniteit of het concurrentievermogen op te offeren.

Panel 3 : Formation, talents, emploi, pénurie , STEM, etc.

Avec :

• Julien Compère, CEO FN Herstal & Browning
• Céline Domecq, Director public affairs EU Central, Volvo car corporation
• Bruno Van Der Linden, professeur à l’UCLouvain
• Frédéric Panier, CEO d’Akt
• Frank Van Gool, CEO de FEBIAC
• Pierre-Yves Jeholet, vice-président de la RW, ministre de l’Economie, de l’Industrie, du Numérique, de l’Emploi et de la Formation

Het derde hoogtepunt van de dag draaide rond opleiding, talentenschaarste en de noodzakelijke aanpassing van vaardigheden aan het nieuwe industriële paradigma. Zonder gekwalificeerde arbeidskrachten kan geen enkele industriële strategie slagen. Het belang van het hervormen van kwalificerende opleidingen, het waarderen van technische beroepen en het verminderen van de rigiditeit van de loonkosten in België stond centraal in de uitwisselingen.

De gedeelde analyse is die van een steeds grotere mismatch tussen het opleidingsaanbod en de economische behoefte, verergerd door het dalende aantal jongeren in technische en industriële studierichtingen. De sprekers pleitten voor een grondige hervorming van de studiekeuze in het onderwijs, een modernisering van opleidingsinfrastructuur, meer steun voor duaal leren en een omvangrijke investering in permanente vorming en de herscholing van werknemers. Het gaat er niet enkel om de huidige schaarste op te vangen, maar ook om Wallonië en België voor te bereiden op de omschakelingen door de ecologische en digitale transitie, door vaardigheden voortdurend aan te passen aan industriële veranderingen.

Panel 4 : Innovation, IA, digitalisation

Avec

• Professeur Nicolas Neyssen, UlG
• Xavier Hormachea, Managing Director d’UCB
• Laurence Mathieu, CEO de NRB
• Bart Steukers, CEO d’Agoria
• Geert Noels, économiste, essayiste et directeur Econopolis Group
• Eléonore Simonet, ministre fédérale des Classes Moyennes, des Indépendants et des PME

De digitale transformatie en de integratie van artificiële intelligentie stonden centraal in het vierde panel, dat de uitdagingen maar ook de beloften van de technologische versnelling belichtte. In de discussies werd benadrukt dat succes van innovatie nooit gegarandeerd is: de meeste AI-initiatieven in bedrijven bereiken hun doelen niet wegens een gebrek aan duidelijke strategische visie, begeleiding in verandering en organisatorische volwassenheid.

Zonder de efficiëntie- en concurrentiewinsten uit het oog te verliezen, benadrukten de sprekers het belang van een bedrijfscultuur die experimenteren en het omarmen van nieuwe technologieën stimuleert, van specifieke begeleiding van kmo’s, en van een op Europees niveau gecoördineerd regelgevend kader om innovatie te waarborgen en tegelijkertijd de ethische en sociale risico’s (inclusie, menselijke impact, duurzaamheid) te beheersen. Het Belgische ecosysteem (infrastructuur, onderzoek, industriële clusters) werd genoemd als een unieke troef, in staat om Wallonië en België tot leiders te maken in de wetenschappen, de farma en de industriële digitalisering – maar dan enkel als de investering groot, consistent en goed gericht blijft.

Panel 5 : Autonomie stratégique, enjeux européens et internationalisation

Avec

• Amid Faljaoui, chroniqueur et journaliste, Directeur de Trends/Tendances et Directeur du Cercle d’affaires Wallonie-Bruxelles
• Geoffrey Close, CEO de Prayon
• Philippe Kheren, CEO de Solvay
• Alain Quevrin, CEO de Thalès
• Philippe Giaro, Senior Research Officer​, GeMMe – Georesources, Mineral Engineering & Extractive Metallurgy
• David Clarinval, vice-premier ministre, ministre fédéral de l’Emploi, de l’Economie et de l’Agriculture

Het laatste debat verbreedde het perspectief door de industriële reflectie te plaatsen in de geopolitieke dynamiek en de kwestie van Europese soevereiniteit. De pandemie, de oorlog in Oekraïne, de druk uit China en de Amerikaanse onzekerheden werken als ‘wake-up calls’ voor de kwetsbaarheid van de Europese industrieën: chronische afhankelijkheden in bepaalde sectoren (energie, kritieke componenten, halfgeleiders, cybersecurity, mijnbouwbevoorrading) en de last van een asymmetrische handelsopenstelling.

Het panel benadrukte de noodzaak om Europese waardeketens opnieuw uit te bouwen, te investeren in strategische infrastructuren (mijnen, elektriciteitsnetten, fabrieken voor kritieke componenten), de concurrentiekracht te versterken en werk te maken van een echte Europese industriepolitiek: coherenter, beter gefinancierd, en afgestemd op nationale én regionale prioriteiten. De sprekers onderstreepten ook de centrale rol van innovatie en waarschuwden voor het risico van te veel toegeven aan het gemak van import, ten koste van investeringen in R&D en het nemen van technologische risico’s.

Slotwoord door de voorzitter van het Centre Jean Gol, Georges-Louis Bouchez : de dag werd afgesloten met een oproep tot echte strategische autonomie: op het vlak van energie, industrie, technologie en digitalisering. Dit vereist een herziening van de handelsopenstelling, het versterken van publiek-private partnerschappen en het stimuleren van talentmobiliteit – ook van buiten Europa – om tekorten op te vangen en het industrieel leiderschap van het continent te versterken. Zie zijn volledige toespraak hier.

Onze conclusie: re-industrialisering in Wallonië en Europa wordt niet afgekondigd, maar opgebouwd via gecoördineerd beleid, zware investeringen, het mobiliseren van talenten en vastberaden beheer van de energie- en digitale transitie. Hoewel de weg moeilijk blijft, heeft het colloquium aangetoond dat wilskracht, expertise en visie zeker aanwezig zijn om de industriële toekomst van het gebied te schrijven – in dienst van soevereiniteit, werkgelegenheid en collectieve welvaart.