18 september zal opnieuw een bijzondere datum blijven voor het Centre Jean Gol. Terwijl op een paar passen van onze muren een betoging plaatsvond in de straten van Luik, kozen wij ervoor om de herdenkingsavond voor Jean Gol en de 20 jaar van ons studiecentrum te laten doorgaan.

Deze herdenkingsavond was een gelegenheid om tal van vrienden, onderzoekers, mandatarissen en burgers samen te brengen die gehecht zijn aan de intellectuele en politieke erfenis van Jean Gol. Sinds zijn oprichting speelt ons Centrum een essentiële rol: een ruimte bieden voor reflectie over de grote uitdagingen van onze hedendaagse samenleving, en in staat zijn om onze wereld te herdenken.

De liberale democratie voedt zich met ideeën, debatten en constructieve uitwisselingen.

Herlees hier de toespraak van de voorzitter van het Centre Jean Gol, Georges-Louis Bouchez

Het is een beetje bijzonder voor mij om over Jean Gol te spreken, omdat ik eigenlijk 9 jaar oud was toen hij stierf. En dus ken ik Jean Gol alleen via de geschiedenis, via het werk dat binnen de Mouvement Réformateur werd verricht om in 2021 een boek uit te geven over onze 175 jaar.

Wat ik onthoud van Jean Gol, is dat Jean Gol vieren, de Politiek vieren is, met een grote P.

Want politiek heeft twee kenmerken. Politieke vrouwen en mannen hebben normaal gezien twee kenmerken. En dat is wat het verschil maakt tussen een politicus en een politieke man of vrouw.

Die twee verschillen zijn vrij eenvoudig. Het eerste is iemand die in staat is zijn tijd te markeren. Het is vaak de ontmoeting tussen een individu en een tijdperk. Afhankelijk van de tijd waarin je geboren wordt, ben je misschien niet de politicus die op dat moment verwacht wordt. Ik ben er niet zeker van dat generaal De Gaulle vandaag een verkiezing zou kunnen winnen. Mensen zouden het heel vreemd vinden om iemand op televisie te zien met een kepie die hen komt uitleggen hoe Frankrijk moet worden bestuurd.

Jean Gol daarentegen was de man van zijn tijd, van de uitdagingen van zijn tijd. Hij moest uitdagingen aangaan zoals de de-industrialisatie van België, vooral van Wallonië, zeer moeilijke momenten om ons land economisch recht te trekken, uitdagingen op het vlak van, zoals eerder vermeld, immigratie, die niet gecontroleerd werd en die trouwens een hele reeks problemen van samenleven heeft gegenereerd die we vandaag kennen.

Ook een man van zijn tijd in verband met de institutionele opbouw van ons land, in een context van verdeeldheid. En wat zijn tijd heeft gemarkeerd – ik denk dat als we het vandaag, 30 jaar later, nog steeds over hem hebben, dat het beste bewijs is.

Het tweede element dat een politieke man of vrouw kenmerkt, is het vermogen om een wereld te denken die niet bestaat. De meeste individuen denken binnen het kader en denken in het kader zoals het bestaat.

Een politieke persoonlijkheid heeft het vermogen om te denken aan een wereld die nog niet bestaat en die volgens hem of haar wenselijk zou zijn, of die in elk geval een antwoord biedt op uitdagingen. Dat was ook het vermogen van Jean Gol en dat werd geïllustreerd door de woorden van Daniel Bacquelaine, die verwees naar het programma van 1995 dat toen al, en misschien helaas nog steeds, actueel was in 2024.

Het vermogen om te kunnen denken aan wat niet bestaat, is wat debat creëert. En Jean Gol was niet bang voor debat. Want men heeft zijn kwaliteiten van compromis geprezen, zijn vermogen om met anderen overeen te komen. Maar zoals Daniel ook herinnerde, was hij ook iemand die trouwens het meerderheidsstelsel verkoos, omdat hij vond dat individuen een keuze moesten maken over een duidelijk politiek programma, en dat de verkozen politieke vrouwen en mannen hun beleid moesten dragen zonder het noodzakelijkerwijs af te schuiven op de coalitiepartner.

Daarom beschouwen wij vandaag, en ik denk dat we kunnen stellen dat de MR zich inschrijft in deze traditie, in deze wil van een duidelijke boodschap, een uitgewerkt project. Daarom was er geen betere figuur om de naam van ons studiecentrum te geven, het Centre Jean Gol.

De ambitie van dit centrum en al het werk dat de afgelopen jaren is verricht heeft één doel: de thema’s van het publieke debat bepalen. Het gaat erom het vermogen te hebben om te winnen wat men noemt, afkomstig overigens uit de linkse Gramsci-traditie, de culturele oorlog.

Wanneer men spreekt over culturele oorlog, kan dat belligerent lijken. Dat is het niet. Politiek is juist een zeer vredelievende manier om meningsverschillen op te lossen en maatschappelijke keuzes te bepalen.

En om die maatschappelijke keuzes te bepalen, moet men, vóór men de stembus wint, de geesten winnen, het intellectuele debat winnen.

Daarom is vandaag het Centre Jean Gol een hoeksteen van de Mouvement Réformateur. Het is daar dat we de ideeën van de toekomst bestuderen, het is daar dat we vergelijken, het is daar dat we debatten organiseren en met iedereen spreken, los van elke ideologische of partijdige overweging.

Het is precies het tegenovergestelde van wat we aan de ingang hebben gezien. Het is het vermogen om te denken aan een betere wereld door uitwisseling, door dialoog en door iets dat Jean Gol zeer na aan het hart lag: intelligentie.

Want Jean Gol verafschuwde middelmatigheid, en een politiek programma opstellen dat niet bestudeerd, niet doordacht, niet geconfronteerd is, dát is middelmatigheid.

Want u weet wat Jean Gol zei over middelmatigheid en ik denk dat hij, net als Jacques Brel, vond dat middelmatigheid luiheid was. Want jezelf willen overstijgen, nieuwe ideeën creëren, dat impliceert werken, soms de confrontatie aangaan en soms bekritiseerd worden. Maar dat is precies de essentie van wat politiek maakt.

Ons centrum viert vandaag zijn 20 jaar. En het heeft grote vooruitzichten voor zich, want we hebben besloten het ook in Vlaanderen uit te bouwen, omdat precies dit ideeën-debat niet ophoudt aan grenzen. Ideeën zijn er om alle breuklijnen en scheidingen te overstijgen. Deze uitrol in Vlaanderen heeft ook tot doel onderzoekers, wetenschappers uit het noorden van het land te rekruteren met andere gevoeligheden, met een andere benadering en om onze politieke reflectie te verrijken, het maatschappelijke project dat we verdedigen te versterken.

Het centrum zal ook zijn activiteiten en thema’s blijven vermenigvuldigen. In de komende weken zullen er nieuwe debatten plaatsvinden.

We hebben bijvoorbeeld recent de vraag van de heropening van de mijnen op tafel gelegd. Ik zei het daarnet al, u bent in staat te denken aan een wereld die niet bestaat. Als u een idee voor het eerst naar voren brengt en mensen kijken u vreemd aan, moet u vooral niet stoppen met het verdedigen van dat idee. U moet doorgaan. Ik zeg u dat bij de 4e of 5e keer men het misschien zal beginnen overwegen. En bij de 30e keer bent u het die gewonnen heeft en die het vermogen zal hebben om anderen te veranderen. Dat is de missie die aan het CJG is toevertrouwd en wij werken elke dag zodat het centrum een centrale plaats inneemt in het publieke debat, want men kan geen verkiezing winnen zonder ideeën.

En echt, ik wil van de gelegenheid gebruik maken om al onze medewerkers te bedanken, de medewerkers van de regering van de Mouvement Réformateur, de medewerkers van het Centre Jean Gol, want de overwinning van 2024, dat was een overwinning van ideeën. Het is geen communicatiewinst geweest. En de grote fout van de politieke wereld is altijd te denken dat het een kwestie van communicatie is.

Natuurlijk, als je een goed idee hebt, is het beter om het te kunnen verspreiden. Maar in de kern is het altijd het idee dat het verschil maakt. Het is altijd het intellectuele werk dat de politieke lijn structureert dat het verschil maakt.

Daarom nodig ik u uit om deel te nemen aan onze volgende evenementen, om mee te werken aan dit werk, want er is geen grens, je hoeft geen verkozene te zijn, je hoeft geen medewerker te zijn om deel te nemen aan het ideeën-debat.

Elke burger is, door zijn vermogen om te denken, een legitieme actor om ons studiecentrum te integreren en te beïnvloeden.

Ik wil nogmaals van de gelegenheid gebruikmaken om alle teams te bedanken, ook alle getuigen. Want elke dag, denk ik dat dit de sleutel is. Wanneer je een functie bekleedt, moet je altijd kijken wie je voorgangers waren. En op de eerste dag, de dag dat ik deze functie opnam, wanneer je beseft dat je voorgangers mensen zijn zoals Jean Gol, mensen zoals Louis Michel, anderen uiteraard zoals Didier Reynders en vele andere persoonlijkheden die elkaar zijn opgevolgd aan het hoofd van de oudste partij van het Europese continent, dan besef je dat het een grote eer is en vooral een grote verantwoordelijkheid.

Die verantwoordelijkheid wil ik dragen dankzij alle mensen die ik heb kunnen noemen, de medewerkers, de verkozenen, maar ook de militanten, want de politieke strijd is een collectieve strijd. En onze mobilisatiekracht, die afgelopen zondag nog werd aangetoond, is ook een belangrijk element van ons engagement.

Een laatste woord om vanavond in het bijzonder de ordediensten te bedanken, want ik heb niet de gelegenheid gehad om het aan het begin van mijn toespraak te vermelden, maar we hebben mannen en vrouwen van de orde die de hele avond beledigingen, slagen en projectielen hebben moeten incasseren, enkel en alleen om ons in staat te stellen dit democratische werk te doen, namelijk uitwisselen, studeren en nadenken over de uitdagingen van onze tijd. Ik vraag u echt, als u de gelegenheid heeft, om hen bij het buitengaan te bedanken.